ارغوان مریدی | مشاور و کوچ منابع انسانی
مقدمه
در دنیای امروز، بسیاری از شرکت‌ها با چالش‌های جدی در حوزه تنوع، برابری، شمول و تعلق (DEIB) روبه‌رو هستند. حتی شرکت‌های بزرگی مانند گوگل و متا بودجه‌های DEI خود را تا ۹۰٪ کاهش داده‌اند و در ژوئن ۲۰۲۳، دیوان عالی آمریکا سیاست اقدام مثبت (Affirmative Action) را لغو کرد. با این حال، تحقیقات و تجربیات عملی نشان می‌دهند اهمیت تعلق سازمانی کارکنان به‌مراتب بیشتر از یک رویکرد ظاهری است و تأثیر مستقیم بر بهره‌وری، وفاداری، نوآوری و نگهداشت نیروی انسانی دارد.
یکی از نمونه‌های برجسته، تجربه جولیا داثی است. او شریک در یک شرکت ارزش‌آفرینی پرتفوی، نویسنده پرفروش، مدیرعامل سابق دو شرکت و هم‌بنیان‌گذار یک استارتاپ موفق است. با وجود این موفقیت‌ها، جولیا دوران کودکی پرچالشی را پشت سر گذاشت و از ۱۶ سالگی بدون مدرک دانشگاهی وارد بازار کار شد؛ تجربه‌ای که از همان ابتدا حس «دیگری بودن» را در او ایجاد کرد. این دقیقاً همان چیزی است که در کارکنان با تعلق سازمانی ضعیف مشاهده می‌شود.
تجربه جولیا داثی: تعلق سازمانی چگونه عملکرد را تغییر می‌دهد
جولیا می‌گوید:
«دوران کودکی سخت من همیشه باعث می‌شد احساس کنم یک فرد بیرونی هستم. از لباس‌ها گرفته تا ناتوانی در ارتباط با زندگی دوستانم، همیشه حس می‌کردم از بیرون به همه چیز نگاه می‌کنم.»
او ادامه می‌دهد که موفقیت‌های شغلی‌اش بیشتر به خاطر مهارت‌هایش بوده نه شخصیت واقعی‌اش:
«ذهن سریعی داشتم و غریزه‌ای طبیعی برای خوشایند دیگران، که باعث شد به خاطر توانایی‌هایم مورد احترام باشم اما نه برای خودم.»
این تجربه به‌خوبی نشان می‌دهد که «پذیرش به‌خاطر کاری که انجام می‌دهی» با «پذیرش برای خود واقعی‌ات» تفاوت دارد. بی‌توجهی به تعلق سازمانی در کارکنان باعث افت انگیزه، کاهش کیفیت کار و حتی خروج افراد از سازمان می‌شود.
تأثیر تعلق سازمانی بر سلامت روان و جسم
جولیا تأکید می‌کند که دلیل ترک سازمان هیچ‌گاه حقوق یا مزایا نبوده است:
«علت اصلی، احساسی بود که به من دست می‌داد؛ اضطراب، بی‌خوابی و حتی درد جسمی ناشی از استرس.»
مطالعات پلتفرم BetterUp هم این نتایج را تأیید می‌کند:
- عملکرد شغلی کارکنان با حس تعلق ۵۶٪ بهبود می‌یابد
- ریسک ترک شغل ۵۰٪ کاهش پیدا می‌کند
- روزهای مرخصی استعلاجی ۷۵٪ کمتر می‌شود
این ارقام ثابت می‌کنند که سرمایه‌گذاری روی اهمیت تعلق سازمانی کارکنان می‌تواند شاخص وفادارسازی کارکنان را بهبود دهد و به شکل‌گیری یک فرهنگ سازمانی قوی منجر شود.
تفاوت حس تعلق و صرفاً «جا افتادن»
جولیا این تفاوت را چنین توضیح می‌دهد:
- جا افتادن یعنی تقلید از دیگران و پنهان کردن بخش‌هایی از هویت خود.
- تعلق واقعی یعنی داشتن امنیت روانی برای بیان خود و مشارکت کامل.
وقتی تعلق سازمانی در کارکنان وجود ندارد، آن‌ها ابتدا با انگیزه مشارکت می‌کنند اما کم‌کم عقب‌نشینی کرده، نظرات واقعی خود را پنهان می‌کنند و حتی وارد مرحله «خروج خاموش» می‌شوند. رهبران می‌توانند با اقداماتی ساده مثل گفت‌وگوهای عمیق، رفتار مدیریتی درست، بازخورد مثبت به کارمندان و حتی مدیریت کارمندان دورکار این حس را تقویت کنند.
پنج توصیه عملی جولیا برای تقویت تعلق سازمانی در کارکنان
1. انتخاب افراد پذیرنده
با همکاران و دوستانی ارتباط برقرار کنید که شما را همان‌طور که هستید می‌پذیرند و موجب رشدتان می‌شوند.
۲. باز بودن نسبت به ارتباطات کاری
سؤالات باز بپرسید، مثل: «چطور به این نتیجه رسیدید؟» یا «چه چیزی شما را به این مسیر کشاند؟» این رفتار به ایجاد انگیزه در کارکنان و روابط معنادار کمک می‌کند.
۳. شناخت خود
اگر خودتان را نشناسید، نمی‌توانید ارتباط مؤثر بسازید. شناخت ارزش‌ها و نقاط قابل بهبود یک کارمند، اساس تعلق سازمانی است.
4.توجه به احساسات کاری
اگر برای جا افتادن انرژی زیادی مصرف می‌کنید یا سلامت روان و جسمتان تحت تأثیر است، از مشاوره مدیریت منابع انسانی کمک بگیرید، پیشنهادهای آکادمی منابع انسانی را بررسی کنید یا مسیر شغلی جدیدی انتخاب کنید.
5-انتخاب رهبران و سازمان‌های مناسب
سازمان‌هایی را برگزینید که در آن تفویض اختیار عادلانه است، ارزیابی عملکرد کارکنان دقیق انجام می‌شود و امکان ارتقای شغلی کارمندان فراهم است. چنین سازمانی به بهبود عملکرد کارکنان کمک کرده و باعث می‌شود شما به خود واقعی‌تان نزدیک‌تر شوید.
کلام آخر
جولیا نتیجه می‌گیرد:
«به دنبال رهبرانی باشید که ارزش‌هایتان را حمایت می‌کنند و امکان بیان آزادانه می‌دهند. در این حالت، تعلق واقعی شکل می‌گیرد و کیفیت زندگی کاری شما متحول می‌شود.»
اهمیت تعلق سازمانی کارکنان فراتر از رفاه روانی است؛ این حس زیربنای موفقیت سازمان، ایجاد انگیزه در کارکنان، نگهداشت نیروی انسانی و رشد همکاری است. این همان رویکردی است که بهترین مدرس منابع انسانی و متخصصان منابع انسانی توصیه می‌کنند تا سازمان‌ها بتوانند محیطی پویا و حمایتگر برای رشد همه اعضا ایجاد کنند.
سوالات متداول
۱- چرا تعلق سازمانی در کارکنان اهمیت دارد؟
تعلق سازمانی در کارکنان باعث افزایش بهره‌وری، بهبود شاخص وفادارسازی کارکنان، کاهش ریسک ترک شغل و ایجاد انگیزه در کارکنان می‌شود. این حس امنیت روانی، همکاری و خلاقیت را در تیم‌ها تقویت می‌کند.
۲- چگونه می‌توان تعلق سازمانی کارکنان را تقویت کرد؟
با تفویض اختیار مناسب، ارزیابی عملکرد کارکنان عادلانه، ایجاد فرصت ارتقای شغلی کارمندان، فرهنگ سازمانی قوی و ارائه بازخورد مثبت به کارمندان می‌توان حس تعلق را تقویت کرد.
