ارغوان مریدی | مشاور و کوچ منابع انسانی
مقدمه
در دنیای پرچالش امروز، ایجاد محیط کاری با شمول سازمانی که همه افراد در آن احساس تعلق کنند، به یکی از پایدارترین مزیت‌های رقابتی برای رهبران تبدیل شده است. این موضوع فراتر از یک اقدام احساسی یا کمپین تبلیغاتی است؛ یک ضرورت عملی و حیاتی برای موفقیت سازمان است.
تحقیقات EY نشان می‌دهد که دو سوم کارکنان در تمامی نسل‌ها، به‌طور فعال شرکت‌هایی را انتخاب می‌کنند که شمول سازمانی را ترویج می‌دهند. برای نسل Z و Millennials، اهمیت این موضوع حتی بیشتر است، زیرا برترین استعدادهای امروز می‌دانند که در محیط‌هایی که شمول سازمانی اولویت دارند، می‌توانند اثرگذاری واقعی و بلندمدت داشته باشند.
تحقیقات Coqual نیز این ادعا را تأیید می‌کند. در مطالعه آن‌ها، «تعلق» به این معنا تعریف شد:
- شناخته شدن برای مشارکت‌های منحصربه‌فرد
- ارتباط قوی و واقعی با همکاران
- حمایت مداوم در کار روزانه و مسیر توسعه شغلی
- افتخار به ارزش‌ها و اهداف سازمانی
داده‌ها نشان می‌دهند که شمول سازمانی، توانایی شرکت برای انطباق و نوآوری را به شکل چشمگیری تقویت می‌کند. دیدگاه‌ها و تجربه‌های متنوع، سازمان‌ها را قادر می‌سازند تا چالش‌ها را به فرصت تبدیل کنند و راه‌حل‌های خلاقانه ارائه دهند. اما داشتن تنوع صرف کافی نیست؛ برای شکوفایی واقعی، باید فرهنگ تعلق ایجاد کنید، جایی که همه افراد احساس دیده شدن، ارزشمند بودن و احترام داشته باشند.
چرا شمول سازمانی بیش از یک چک لیست است؟
شمول سازمانی یک مسیر مستمر و فرآیندی برای تحول سازمانی است، نه فقط یک مورد برای علامت زدن در گزارش‌ها. هدف نهایی، ایجاد محیط کاری است که در آن همه احساس قدرت کنند تا استعدادها و دیدگاه‌های منحصربه‌فرد خود را ارائه دهند و تاثیر واقعی داشته باشند.
با این حال، بسیاری از رهبران با چالش واقعی کردن واژه‌های کلیدی «شمول سازمانی» در تیم‌های خود مواجه هستند. Coqual پیشنهاد می‌کند که سازمان‌ها برای شمول بیشتر، اقدامات زیر را انجام دهند:
- تسهیل داستان‌سرایی مبتنی بر داده: از داده‌ها برای روایت داستان‌های جذاب و انسانی استفاده کنید تا اثر واقعی شمول سازمانی را نشان دهید.
- تقویت صدای گروه‌های متنوع: اطمینان حاصل کنید که گروه‌های حاشیه‌ای و کم‌صدای سازمان، در تصمیم‌گیری‌ها فعال و شنیده شوند.
- تعادل جهانی و محلی برقرار کنید: استراتژی‌های شمول سازمانی را همگام با ارزش‌های جهانی، اما متناسب با زمینه‌های محلی اجرا کنید.
- رویکرد چندنسلی را در آغوش بگیرید: نیازها و انتظارات نسل‌های مختلف کارکنان را در نظر بگیرید و برنامه‌های توسعه متناسب طراحی کنید.
- ترس را به سوخت رشد تبدیل کنید: مقاومت در برابر شمول سازمانی را مستقیم مدیریت کنید و افراد را بابت رفتارهای غیرشمول‌گرا پاسخگو بدانید.
راهکارهای ایجاد شمول سازمانی
1. تسهیل داستان‌سرایی مبتنی بر داده
داده‌ها به تنهایی ممکن است خشک و خسته‌کننده به نظر برسند، اما وقتی با داستان‌های انسانی ترکیب شوند، قدرت تاثیرگذاری فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کنند.
- با روایت تجربیات فردی و نشان دادن اثرات انسانی شمول سازمانی، همدلی و انگیزه اقدام ایجاد کنید.
- از ابزارهایی مانند تصویرسازی داده‌ها و داشبوردهای تعاملی استفاده کنید تا داده‌ها ملموس و قابل فهم شوند.
- هدف نهایی: داده‌ها اطلاع دهند، اما داستان‌ها تغییر ایجاد کنند.
مشاوره منابع سازمانی می‌تواند در این مرحله به رهبران کمک کند تا داده‌ها را به روایت‌های تاثیرگذار تبدیل کنند.
تقویت صدای گروه‌های متنوع
تنوع کافی نیست، باید صدای همه گروه‌ها شنیده شود و تاثیرگذار باشد:
- فضا برای گروه‌های به‌طور تاریخی حاشیه‌ای فراهم کنید.
- روایت غالب را به چالش بکشید و نابرابری‌های قدرت را کاهش دهید.
- کارکنان متنوع را تشویق کنید در جلسات شرکت کنند، پروژه‌ها را هدایت کنند و در تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشند.
- برنامه‌های منتورینگ و اسپانسرشیپ برای ارتقای دید و فرصت رشد اجرا کنید.
- فرهنگ ایمنی روانی ایجاد کنید تا افراد راحت باشند تجربه‌ها و دیدگاه‌های خود را بیان کنند.
آکادمی تخصصی منابع انسانی می‌تواند آموزش‌های لازم برای توسعه این فرهنگ را ارائه دهد.
تعادل جهانی و محلی
سازمان‌ها در محیط‌های اجتماعی و سیاسی متنوع فعالیت می‌کنند. بنابراین:
- استراتژی‌های شمول سازمانی باید همگام با ارزش‌های جهانی و هم متناسب با شرایط محلی باشند.
- مدل «سفارتخانه» Coqual: ایجاد فضاهای امن در دفاتر محلی.
- همکاری با تیم‌های منطقه‌ای برای تدوین استراتژی‌ها باعث احترام به تفاوت‌های فرهنگی و در عین حال پیشبرد استانداردهای جهانی می‌شود.
در این مرحله می‌توان از مفهوم تفویض اختیار فرهنگ سازمانی برای افزایش اثربخشی استفاده کرد.
رویکرد چندنسلی
امروزه در محیط کار پنج نسل مختلف با هم همکاری می‌کنند و هر کدام دیدگاه‌ها و ارزش‌های منحصربه‌فردی دارند:
- یک استراتژی یکسان برای همه نسل‌ها کافی نیست.
- نیازها و ترجیحات هر نسل را شناسایی و برنامه‌های توسعه متناسب طراحی کنید.
- برنامه‌های منتورینگ بین نسلی می‌توانند یادگیری متقابل ایجاد کنند و کلیشه‌ها را بشکنند.
- شرایط کاری انعطاف‌پذیر و سبک‌های ارتباطی متنوع، کلید احساس ارزشمندی و احترام برای همه هستند.
استفاده از تنوع نسلی، هم‌افزایی ایجاد می‌کند که نوآوری و موفقیت سازمان را تقویت می‌کند.
مدیریت دورکاری کارمندان سطوح مدیریت نیز بخشی از این رویکرد چندنسلی است تا عدالت و شمول حفظ شود.
ترس را به سوخت رشد تبدیل کنید
شمول سازمانی تغییر است و تغییر می‌تواند احساس ترس و آسیب‌پذیری ایجاد کند.
- به جای اجتناب، این احساسات را به محرکی برای رشد و تحول تبدیل کنید.
- فضای امن برای گفتگوهای باز و شجاعانه ایجاد کنید.
- ترس نشان‌دهنده تلاش برای جابه‌جایی مرزها و به چالش کشیدن وضعیت موجود است، که برای پیشرفت ضروری است.
استفاده از چک لیست مدیریت می‌تواند رهبران را در اجرای صحیح این مرحله راهنمایی کند.
کلام آخر
رسیدن به محیط کاری واقعاً با شمول سازمانی و اولویت‌دهنده حس تعلق، نیازمند رویکرد چندجانبه و جامع است:
- داستان‌سرایی مبتنی بر داده
- تقویت صداهای متنوع
- تعادل جهانی و محلی
- رویکرد چندنسلی
- تبدیل ترس به سوخت رشد
با اجرای این استراتژی‌ها، سازمان‌ها می‌توانند محیطی بسازند که هر کارمند حس تعلق داشته باشد، بتواند شکوفا شود، بهترین خود را ارائه دهد و نوآوری ایجاد کند.
سوالات متداول
1- شمول سازمانی چیست و چرا برای موفقیت شرکت مهم است؟
شمول سازمانی به ایجاد محیطی اشاره دارد که همه کارکنان، بدون توجه به تفاوت‌ها، احساس تعلق، دیده شدن و ارزشمندی کنند. این محیط باعث افزایش نوآوری، مشارکت و رضایت کارکنان می‌شود و توانایی سازمان در جذب و نگهداشت استعدادها را تقویت می‌کند.
2-چگونه می‌توان حس تعلق کارکنان را در سازمان تقویت کرد؟
حس تعلق با ایجاد فرهنگ سازمانی شمول‌گرا، تقویت صدای گروه‌های متنوع، برنامه‌های منتورینگ و اسپانسرشیپ، توجه به نیازهای نسل‌های مختلف و فراهم کردن فضای امن برای گفتگوهای شفاف و باز افزایش می‌یابد.
3-رهبران سازمان چگونه می‌توانند شمول سازمانی را به یک اولویت واقعی تبدیل کنند
رهبران می‌توانند با داستان‌سرایی مبتنی بر داده، ایجاد استراتژی‌های جهانی و محلی، مدیریت دورکاری، توجه به تنوع نسلی و تبدیل ترس به محرک رشد، شمول سازمانی را عملی و پایدار کنند.
