ارغوان مریدی | مشاور و کوچ منابع انسانی
مدیر افسانه ای جنرال الکترونیک : هیچ چیز بیشتر از دادن فرصت رشد به افراد، به سازمان کمک نمی کند.
مهمترین هدف یک کارمند در یک سازمان رشد و پیشرفتش می باشد، همیشه در جلسات مصاحبه شغلی وقتی می پرسم می خواهید در کسب و کار من به چه چیزی برسید ؟ اکثرا پاسخ می دهند رشد و پیشرفت را می خواهیم، آن زمان است که سراغ سوال دوم می روم.
از نظر شما رشد و پیشرفت چه معنایی دارد؟ که در پاسخ به این سوال افراد ۲ دسته می شوند، یکی افرادی که میخواهند در سازمان ارتقا شغل بالاتر بگیرند یا سمت بالاتری را از آن خود کنند و دیگری ارتقا مالی است که اهمیت بیشتری برایشان دارد و در حاضر هستند متخصص های بهتری باشند و مسئولیت های تخصصی را بپذیرند تا مبلغ بالاتری را دریافت کنند.
با مشاوره ارغوان مریدی
مدیر افسانه ای جنرال الکترونیک : هیچ چیز بیشتر از دادن فرصت رشد به افراد، به سازمان کمک نمی کند.
مهمترین هدف یک کارمند در یک سازمان رشد و پیشرفتش می باشد، همیشه در جلسات مصاحبه شغلی وقتی می پرسم می خواهید در کسب و کار من به چه چیزی برسید ؟ اکثرا پاسخ می دهند رشد و پیشرفت را می خواهیم، آن زمان است که سراغ سوال دوم می روم.
از نظر شما رشد و پیشرفت چه معنایی دارد؟ که در پاسخ به این سوال افراد ۲ دسته می شوند، یکی افرادی که میخواهند در سازمان ارتقا شغل بالاتر بگیرند یا سمت بالاتری را از آن خود کنند و دیگری ارتقا مالی است که اهمیت بیشتری برایشان دارد و در حاضر هستند متخصص های بهتری باشند و مسئولیت های تخصصی را بپذیرند تا مبلغ بالاتری را دریافت کنند.
ارتقا شغلی چیست؟
ترفیع شغلی تعریف های متفاوتی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
تعریف1- شما از موقعیت شغلی به موقعیت بالاتری در یک سازمان ارتقا پیدا کنید.
تعریف 2- حقوق و پاداش بیشتری را در ازای این رشد و پیشرفت دریافت خواهید کرد.
تعریف 3- مسئولیت های جدید و مهم تری به شما داده خواهد شد.
این فرآیند نه تنها به رشد فردی کارمند کمک می‌کند، بلکه برای سازمان نیز مفید است. ارتقا شغلی میتواند به دو صورت عمودی (مانند ارتقا به پست مدیریتی) یا افقی (مانند تغییر نقش در همان سطح) صورت گیرد. این فرآیند معمولاً بر اساس عملکرد، تجربه و مهارتهای کارمند انجام می‌شود و نقش مهمی در فرهنگ سازمانی دارد.
ارتقا شغلی تنها به معنای افزایش حقوق نیست، بلکه فرصتی برای یادگیری مهارتهای جدید، افزایش مسئولیت‌ها و بهبود جایگاه اجتماعی در سازمان است. برای کارمندانی که به دنبال رشد حرفه‌ای هستند، ارتقا شغلی میتواند به عنوان یک هدف مهم در نظر گرفته شود. با این حال، برای دستیابی به این هدف، کارمندان باید عملکرد خود را بهبود بخشند، مهارتهای جدید کسب کنند و خود را برای چالش‌های جدید قطعا آماده کنند.
انواع ارتقای شغلی کارمندان
ارتقا شغلی در سازمان‌ها میتواند به شکل‌های مختلفی اتفاق بیفتد و مدل آن بسته به سیاست‌ها و ساختار سازمان دارد.
۱. ارتقای عمودی (Vertical Promotion)
این نوع ارتقا رایج ترین شکل ارتقا شغلی است. در این حالت، کارمند به سمت بالاتری در سلسله مراتب سازمانی ارتقا پیدا می‌کند.
مثلا: ارتقا از “کارشناس فروش” به “مدیر فروش”.
– ویژگی‌ها:
- افزایش مسئولیت‌ها.
- افزایش حقوق و مزایا.
- جایگاه سازمانی بالاتر.
۲. ارتقای افقی (Horizontal Promotion)
در این نوع ارتقا، کارمند به **سمتی با سطح سازمانی مشابه** اما با مسئولیت‌ها یا حوزه کاری متفاوت منتقل می‌شود.
مثلا: انتقال از “کارشناس بازاریابی” به “کارشناس فروش”.
– ویژگی‌ها:
- افزایش تنوع مهارت‌ها و تجربیات.
- حقوق ممکن است تغییر نکند یا کمی افزایش یابد.
- فرصت یادگیری حوزه‌های جدید.
۳. ارتقای عملکردی (Functional Promotion)
این نوع ارتقا زمانی اتفاق می‌افتد که کارمند در **حوزه تخصصی خود** پیشرفت می‌کند و نقش‌های تخصصی‌تر یا پیچیده‌تری به او سپرده می‌شود.
مثلا: ارتقا از “برنامه‌نویس” به “معمار نرم‌افزار”.
– ویژگی‌ها:
- تمرکز بر رشد تخصصی.
- افزایش مسئولیت‌های فنی یا حرفه‌ای.
- ممکن است با افزایش حقوق همراه باشد.
۴.ارتقای تشویقی (Promotion by Incentive)
در این حالت، کارمند به دلیل **عملکرد استثنایی** یا دستاوردهای خاص، بدون تغییر سمت رسمی، پاداش یا مزایای بیشتری دریافت می‌کند.
مثلا: افزایش حقوق یا دریافت پاداش به دلیل عملکرد عالی در یک پروژه.
– ویژگی‌ها:
- تغییر در سمت سازمانی وجود ندارد.
- افزایش حقوق یا مزایای مالی.
- تشویق به ادامه عملکرد خوب.
۵. ارتقای موقت (Acting Promotion)
در این نوع ارتقا، کارمند به طور موقت مسئولیت‌های یک سمت بالاتر را بر عهده می‌گیرد، معمولاً به دلیل غیبت موقت فردی در آن سمت یا برای آزمایش توانایی‌های کارمند.
مثلا:انجام وظایف “مدیر فروش” به طور موقت در غیاب مدیر فعلی.
– ویژگی‌ها:
- موقتی است و ممکن است به ارتقای دائمی منجر شود.
- فرصتی برای نشان دادن توانایی‌ها.
- ممکن است با افزایش موقت حقوق همراه باشد
۶.ارتقای ساختاری (Structural Promotion)
این نوع ارتقا زمانی اتفاق می‌افتد که سازمان ساختار خود را تغییر می‌دهد و موقعیت‌های جدیدی ایجاد می‌شود. کارمندان ممکن است به این موقعیت‌های جدید ارتقا پیدا کنند.
مثلا: ایجاد یک بخش جدید در شرکت و ارتقای یک کارمند به عنوان رئیس آن بخش.
– ویژگی‌ها:
- ناشی از تغییرات سازمانی است.
- ممکن است با افزایش مسئولیت‌ها و حقوق همراه باشد.
مزایا ترفیع شغلی چه مواردی می تواند باشد؟
1- افزایش حقوق و دستمزد که برای پرسنل هدف بسیار جذابی است
2- افزایش مسئولیت و اختیارات با تفویض اختیار در سازمان، که کارمندان جاه طلب و پویا عاشق این موقعیت هستند و از آن بسیار استقبال می کنند.
3- بالا رفتن رضایت شغلی کارمند ، که برای تمامی پرسنل می تواند بسیار تاثیر گذار باشد و به شغل خود تا مدت ها احساس تعلق و تعهد بیشتری داشته باشند و از طرفی از فرسودگی شغلی دور می شوند.
4- ایجاد فرصت یادگیری و رشد، که نسل جدید بسیار دنبال این موقعیت در شرکت های مختلف هستند.
5- ایجاد جایگاه اجتماعی بهتر، تا افراد از احترام بیشتری برخوردار باشند.
ارتقا شغلی کارمندان بر چه اساسی انجام می گیرد؟
ارتقا شغلی در هر سازمان باید تعریف شده باشد، یعنی شاخص ها و استانداردهایی برای ارتقا هر سمت داشته باشیم تا باعث شود افراد عادلانه ارتقا پیدا کنند و بر اساس احساسات مدیران سازمان. ازتقا نیابند.
1-عملکرد شغلی افراد: مهمترین شاخص های ارزیابی افراد برای ارتقا سمت ارزیابی عملکرد کارمندان می باشد، هر چقدر کارها را بهتر انجام دهند، برای انجام کارهای مهمتر امادگی بیشتری خواهند داشت.
2-تجربه و سابقه کار: تجربه و کار در سال های بیشتر باعث متبحر شدن افراد در انجام ان کار می شود و کارمندان توانایی پذیرش مسئولیت های مهمتر را خواهند داشت، همچنین با سابقه بیشتر روی صنعت و صنف و فرایند های کاری تسلط بیشتری خواهند داشت و با اطمینان بیشتری ، مسئولیت های مهم تر و جدیدتر را میتوان به آنها واگذار کرد.
3-قدرت حل مسئله: این مهارت برای سمت های مدیریتی کاربرد بیشتری خواهد داشت ولی در کل اگر افراد نتوانند مشکلات کاری خود را حل کنند ، مناسب سمت های شغلی بالاتر نخواهند بود.
توانایی رهبری: مهارت رهبری، ابزار مهمی برای مدیریت افراد است، در واقع با مهارت رهبری است که میتوانیم تاثیر گذاری روی افراد را بیش از قبل داشته باشیم و بهره وری آنها را بالاتر ببریم.
4-بالا بردن تحصیلات و اموزش های تکمیلی: در هر سمت ما نیازمند تخصص های خاص هستیم که شاید در سازمان نتوانیم آنها را کسب کنیم و حتما نیازمند تحصیلات دانشگاهی یا آموزش های ازاد باشیم تا دانش ان سمت را به خوبی کسب کنیم
5-وفاداری و تعهد سازمانی: افرادی که به سازمان متعهد هستند سعی می کنند تا مهارت های خود را در آن سازمان افزایش دهند و خود را برای بالا کشیدن سازمان اماده می کنند.
به عنوان کارمند چگونه ارتقا شغلی بگیریم؟
برای دستیابی به ارتقا شغلی، کارمندان باید اقدامات خاصی انجام دهند. در ادامه به برخی از این اقدامات اشاره می‌کنیم:
1. عملکرد عالی داشته باشید:
سعی کنید در انجام وظایف خود بهترین عملکرد را داشته باشید و از همکاران خود پیشی بگیرید. عملکرد خوب شما باید در ارزیابی عملکرد کارکنان به وضوح دیده شود.
2. مهارتهای خود را ارتقا دهید:
با شرکت در دورههای آموزشی و کسب مهارتهای جدید، خود را برای پست‌های بالاتر آماده کنید. مهارت‌هایی مانند مهارت نرم مدیریتی و مهارت رهبری می‌توانند به شما کمک کنند.
3. مسئولیت‌پذیر باشید:
مسئولیت‌پذیری و Initiative (پیشقدم شدن در کارها) میتواند شما را از دیگران متمایز کند. نشان دهید که می‌توانید مسئولیت‌های بیشتری بر عهده بگیرید.
4. شبکه‌سازی کنید:
با همکاران، مدیران و افراد تأثیرگذار در سازمان ارتباطات قوی برقرار کنید. شبکه‌سازی میتواند به شما کمک کند تا از فرصتهای ارتقا مطلع شوید.
5. اهداف شغلی خود را مشخص کنید:
با مدیر خود در مورد اهداف شغلی‌تان صحبت کنید و از او راهنمایی بخواهید. نشان دهید که برای رشد حرفه‌ای خود برنامه‌ریزی کرده‌اید.
6. خود را برای چالش‌های جدید آماده کنید:
پروژه‌های چالشبرانگیز را قبول کنید و نشان دهید که توانایی مدیریت کارهای سخت را دارید. این موضوع میتواند به شما کمک کند تا در مدیریت و رهبری در سازمان نقش پررنگ‌تری ایفا کنید.
نحوه بیان درخواست ارتقا شغلی
بیان درخواست ارتقا شغلی نیازمند دقت و حرفه‌گرایی است. در ادامه به برخی نکات مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم:
1. زمان مناسب را انتخاب کنید:
درخواست ارتقا را در زمانی مطرح کنید که عملکرد خوبی داشته‌اید و سازمان در شرایط مطلوبی قرار دارد. این موضوع میتواند به شما کمک کند تا درخواست شما با استقبال بیشتری مواجه شود.
2. مستندات آماده کنید:
لیستی از دستاوردها، پروژه‌های موفق و مهارتهای خود را آماده کنید تا به مدیر خود ارائه دهید. این مستندات می‌توانند به شما کمک کنند تا درخواست خود را به طور قانع‌کننده‌ای مطرح کنید.
3. مکالمه حرفه‌ای داشته باشید:
درخواست خود را به صورت حرفه‌ای و با احترام مطرح کنید. از جملاتی مانند “من احساس می‌کنم که آماده‌ام تا مسئولیت‌های بیشتری بر عهده بگیرم” استفاده کنید.
4. پیشنهادات خود را ارائه دهید:
نشان دهید که چگونه ارتقای شما میتواند به سازمان کمک کند. این موضوع میتواند به مدیر شما نشان دهد که شما نه تنها به فکر رشد خود هستید، بلکه به رشد سازمان نیز اهمیت می‌دهید.
ارتقا شغلی یک فرآیند مهم در زندگی حرفه‌ای هر فرد است. این ارتقا نه تنها به رشد شخصی و شغلی کارمندان کمک می‌کند، بلکه به سازمان‌ها نیز کمک می‌کند تا نیروی انسانی خود را حفظ کرده و بهره‌وری را افزایش دهند. برای دستیابی به ارتقا، کارمندان باید عملکرد خود را بهبود دهند، مهارتهای جدید کسب کنند، و خود را برای چالش‌های جدید آماده کنند. از طرفی، مدیران باید فرآیند ارتقا را بر اساس ارزیابی عملکرد کارکنان، مهارتهای رهبری، و نیازهای سازمان مدیریت کنند.
سوالات متداول
چگونه میتوانم برای ارتقا شغلی خود در سازمان اقدام کنم؟
برای ارتقا شغلی، ابتدا باید عملکرد خود را بهبود ببخشید و مهارتهای لازم را در حوزه کاری‌تان ارتقا دهید. این شامل یادگیری مهارتهای جدید، ایجاد ارتباطات موثر با همکاران و مدیران، و همچنین نشان دادن علاقه به مسئولیت‌های بیشتر است. همچنین، درخواست بازخورد منظم از مدیران برای شناسایی نقاط قوت و ضعف‌تان میتواند به شما کمک کند تا مسیر ارتقا را تسهیل کنید.
آیا تنها ارتقا مالی میتواند به من انگیزه بدهد؟
نه تنها ارتقا مالی میتواند انگیزهبخش باشد، بلکه فرصتهای رشد شخصی و شغلی نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. بسیاری از افراد ترجیح میدهند که در محیطی کار کنند که فرصتی برای یادگیری، رشد مهارتی، و ارتقا به سمتهای جدید داشته باشند. ارتقا به عنوان یک متخصص در زمینه خاص نیز میتواند به اندازه ارتقا شغلی، افراد را انگیزه دهد.
چگونه میتوانم کارکنان خود را برای ارتقا شغلی آماده کنم؟
برای آمادهسازی کارکنان جهت ارتقا شغلی، ابتدا باید فرصتی برای توسعه مهارتهای آنها فراهم کنید. این میتواند شامل دورههای آموزشی، بازخوردهای منظم و ایجاد فرصتهای چالشبرانگیز برای کار باشد. همچنین، مشخص کردن مسیر شغلی و اهداف مشخص برای هر فرد به وضوح میتواند انگیزه و جهتدهی مناسب را برای ارتقا شغلی فراهم کند. از طرف دیگر، ایجاد یک فرهنگ سازمانی که از رشد و پیشرفت حمایت کند نیز برای افزایش رضایت شغلی و نگهداشت نیروی انسانی حیاتی است.
مقاله‌ای هوشمندانه و ارزشمند که به‌خوبی ابعاد مختلف ارتقا شغلی را پوشش داده است. پرداختن به جنبه‌های مختلف ارتقا، از جمله ارتقای عمودی و افقی، نشان‌دهنده شناخت دقیق از مدل‌های مدرن مدیریت منابع انسانی است. ساختار مقاله و توضیحات ارائه‌شده، کاملاً با رویکردهای علمی مانند “The Leadership Pipeline” نوشته Ram Charan و Stephen Drotter و همچنین مدل “Career Pathing” که در منابع SHRM (Society for Human Resource Management) مطرح شده است، همخوانی دارد.
یکی از بخش‌های قابل‌تحسین مقاله، پرداختن به عدالت در ارتقا شغلی است که در نظریه برابری آدامز به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در حفظ انگیزه و کاهش نرخ ترک سازمان مطرح شده است. همچنین، بررسی تأثیر ارتقا بر فرهنگ سازمانی، با یافته‌های Edgar Schein در حوزه فرهنگ سازمانی هماهنگی دارد و این بعد از موضوع را به‌خوبی روشن کرده است.
این مقاله با ارائه یک نگاه ساختاریافته و دقیق، میتواند برای مدیران منابع انسانی و رهبران سازمانی راهگشا باشد. جای تقدیر دارد که چنین موضوع مهمی با این سطح از دقت و تحلیل ارائه شده است.