ارغوان مریدی | مشاور و کوچ منابع انسانی
استعداد چیست؟
استعداد یعنی:
توانایی ذاتی یا پتانسیل طبیعی یک فرد در انجام کار، یادگیری مهارت یا حل مسئله در یک زمینه‌ی خاص، که نسبت به دیگران سریع‌تر، بهتر یا مؤثرتر عمل می‌کند.
به زبان ساده:
- چیزی که تو به طور ذاتی در ان خوب هستید
- یا وقتی انجامش می‌دید راحت‌تر یاد می‌گیرید و نتیجه بهتری می‌گیرید.
در واقع پتانسیل بالقوه انجام این کار را بهتر از کارهای دیگر دارید و میتوانید در این کار خاص بسیار توانمند عمل کنید. آکادمی مدیریت منابع انسانی ارغوان مریدی بهترین مشاوره منابع انسانی در این مقاله در رابطه با مدریریت استعداد صحبت کرده و آن را از جنبه های مختلف آن بررسی کرده است.
انواع استعداد
استعدادها متفاوت هستند اگر تست هوش های چندگانه گاردنر رو امتحان کنید، استعداد شما در یک مورد خاص بالاتر است که توانایی شما را شفاف تر می‌کند.مانند
- استعداد کلامی (سخنوری، نویسندگی)
- استعداد تحلیلی (ریاضی، منطقی)
- استعداد هنری (نقاشی، موسیقی)
- استعداد ارتباطی (ارتباط با آدم‌ها، متقاعد کردن)
- استعداد رهبری
- استعداد فنی (کار با ابزار و فناوری)
- استعداد جسمی/حرکتی (ورزش، رقص)
- استعداد درک طبیعت
- و…
تفاوت استعداد با مهارت
تفاوت استعداد با مهارت این است که استعداد ذاتی و درونی است، همراه شما به دنیا می‌اید مثل استایل خاص بدنی شما، اما مهارت کاملا اکتسابی است و شما از را تمرین و تکرار و آموزش کاملا یاد می‌گیرید. نکته قابل توجه ان است که اگر افراد استعداد خود را کشف کنند و همچنان در ان مهارت پیدا کنند بسیار درخشان خواهند شد.
درک این موضوع کمک می‌کند مسیر شغلی و زندگی رو هوشمندانه‌تر انتخاب کنید و باعث رضایت شغلی و عملکرد بهتر شما خواهد شد و از هدر رفت زمان و انرژی شما کاملا جلوگیری می‌کند.
چگونه استعداد خود را پیدا کنیم؟
- از طریق آزمون‌های استعدادیابی (مثلاً MBTI، گاردنر، استرانگ)
- بررسی کارهایی که در اون‌ها:
- سریع یاد می‌گیرید
- از انجامش لذت می‌برید
- اطرافیان تحسینت میکنند
- نتایجت ان از میانگین ان قطعا بهتر است
مدیریت استعداد (Talent Management) یعنی:
شناسایی، جذب، توسعه، نگهداشت نیروی انسانی و به‌کارگیری مؤثر افراد مستعد در سازمان، به شکلی که هم اهداف سازمان و هم رشد فردی کارکنان محقق شود.
به زبان ساده تر، نیروی با استعداد را پیدا کن، او را استخدام کن ، برای توانمند سازی و وفاداری او زمان بگذار و در مسیر رشد و جانشین پروری او را قرار بده.
هدف از استعداد پروری داشتن افراد مناسب در جایگاه و زمان مناسب است که هدف نهایی مدیریت منابع انسانی نیز می‌باشد. علاوه بر ان، افزایش بهروه وری و حفظ انگیزه و کاهش خروج افراد از سازمان از دیگر هدف های مهم استعداد پروری می‌باشد. استعداد یابی در بلند مدت باعث پایداری نظام مدیریت منابع انسانی می‌شود و سازما با سرعت بیشتری توسعه می‌یابد.
فرآیندهای کلیدی مدیریت استعداد:
1-شناسایی استعدادهای درون و بیرون سازمان
۲️-جذب افراد شایسته و هماهنگ با ارزش‌های سازمان
3-طراحی مسیر شغلی و فرصت‌های یادگیری
۴️-ارزیابی عملکرد و پتانسیل
۵️-ایجاد برنامه‌های جانشین‌پروری
۶️-نگهداشت و انگیزش استعدادها
با مدیریت هر چه بهتر استعداد صاحبان کسب و کار ، نیروهای کلیدی و مهم را حفظ میکنند و سازمان در مسیر رشد خود گام های بهتری را بر میدارد ، همچنین تعهد افراد نسبت به سازمان بالاتر می‌رود چرا که در جایگاه مناسب و درستی قرار گرفته اند.
نحوه عملکرد فرایند مدیریت استعداد به صورت گام به گام
۱.شناسایی نیازهای استعداد
- شناسایی پست‌های کلیدی و مشاغلی که برای رشد و بقای سازمان حیاتی هستند.
- تحلیل وضعیت فعلی:
- چه استعدادهایی الان داریم؟
- چه شکاف‌هایی وجود داره؟
- برای آینده به چه تخصص‌ها و شخصیت‌هایی نیاز داریم؟
ابزارها:
تحلیل SWOT منابع انسانی، ارزیابی عملکرد و پتانسیل، جلسات استراتژیک منابع انسانی
۲.جذب استعداد (Talent Acquisition)
- طراحی استراتژی جذب:
- از کجا و چگونه استعدادها رو پیدا کنیم؟
- برند کارفرمایی جذاب بسازیم.
- تدوین فرایند جذب حرفه‌ای:
- تعریف شفاف شرح شغل و شایستگی‌های لازم
- مصاحبه‌های مبتنی بر شایستگی
- ارزیابی‌های روانشناختی و مهارتی
ابزارها:
آگهی هدفمند، شبکه‌های اجتماعی، رفرال کارمندی، پلتفرم‌های جذب آنلاین
3.شناسایی و ارزیابی استعدادهای داخلی
- ارزیابی عملکرد فعلی و پتانسیل رشد
- استفاده از تست‌های شخصیت، شایستگی و ارزیابی ۳۶۰ درجه
- مصاحبه‌های توسعه‌ای
هدف:
بدون این‌که فقط به ظاهر و رزومه نگاه کنیم، استعدادهای واقعی رو شناسایی کنیم.
۴.توسعه و پرورش استعداد
- طراحی مسیر شغلی شفاف برای افراد مستعد
- برنامه‌های آموزشی تخصصی و مهارتی
- منتورینگ و کوچینگ
- پروژه‌های چالشی و مسئولیت‌های توسعه‌دهنده
ابزارها:
برنامه‌های Succession Planning، آکادمی داخلی سازمان، کارگاه‌های مهارتی
5.نگهداشت استعداد
- پرداخت و پاداش عادلانه و رقابتی
- فرصت‌های ارتقا و پیشرفت
- فضای کاری سالم، منعطف و انگیزه‌بخش
- مشارکت دادن در تصمیم‌سازی‌های مهم
- شناسایی و رفع عوامل نارضایتی
ابزارها:
نظرسنجی رضایت شغلی، جلسات بازخورد منظم، نظام جبران خدمات هوشمند
۶.جانشین‌پروری (Succession Planning)
- شناسایی پست‌های حساس و افراد با پتانسیل جایگزینی
- طراحی برنامه‌های آماده‌سازی برای افراد منتخب
- ایجاد بانک جانشینان کلیدی برای آینده‌ی سازمان
ابزارها:
Matrix عملکرد- پتانسیل، جلسات Talent Review
۷.ارزیابی و بهبود فرایند
- اندازه‌گیری اثربخشی فرایند مدیریت استعداد
- بررسی شاخص‌هایی مثل:
- نرخ نگهداشت استعدادها
- رضایت و درگیری شغلی
- بهره‌وری و عملکرد کارکنان
- اصلاح و بهینه‌سازی مستمر سیاست‌ها و فرایندها
نیازسنجی ← جذب ← ارزیابی ← توسعه ← نگهداشت ← جانشین‌پروری ← ارزیابی و بهبود
ارتباط واحد منابع انسانی با مدیریت استعداد چیست؟
واحد منابع انسانی، مسئول طراحی، اجرا و نظارت بر کل فرآیند مدیریت استعداد در سازمان است.
منابع انسانی مجری مدیریت استعداد است.
۱.نیازسنجی استعداد
- شناسایی پست‌های کلیدی و نیروهای حیاتی
- تحلیل شکاف‌های نیروی انسانی
- پیش‌بینی نیازهای آتی منابع انسانی متناسب با اهداف استراتژیک سازمان
۲. طراحی استراتژی جذب استعداد
- تعیین سیاست‌های جذب نیروهای شایسته
- ساخت برند کارفرمایی (Employer Branding)
- مدیریت فرایند استخدام حرفه‌ای و منطبق با ارزش‌های سازمان
۳. شناسایی و ارزیابی استعدادهای داخلی
- پیاده‌سازی نظام ارزیابی عملکرد و پتانسیل
- برگزاری Assessment Centerها و تست‌های شایستگی
- مصاحبه‌های توسعه‌ای و Talent Review
۴. برنامه‌ریزی توسعه استعداد
- طراحی برنامه‌های آموزشی و مسیرهای شغلی
- اجرای دوره‌های منتورینگ، کوچینگ و کارگاه‌های مهارتی
- سپردن پروژه‌های توسعه‌ای
۵.نگهداشت و انگیزش استعدادها
- سیاست‌گذاری در حوزه جبران خدمات، ارتقا و پاداش
- ایجاد محیط کار انگیزه‌بخش
- طراحی برنامه‌های رفاهی و حمایتی
۶. برنامه‌ریزی جانشین‌پروری
- شناسایی افراد مستعد برای نقش‌های آینده
- آماده‌سازی آن‌ها از طریق آموزش و تجربه
- ساخت بانک جانشینان
۷.ارزیابی اثربخشی و بهبود مستمر
- تحلیل شاخص‌های منابع انسانی (نرخ ماندگاری، رضایت شغلی، بهره‌وری)
- به‌روزرسانی و اصلاح سیاست‌ها و فرایندهای استعداد
بدون واحد منابع انسانی، مدیریت استعداد نظام‌مند و پایدار اتفاق نمی‌افتد و بدون مدیریت استعداد هم، سازمان در جذب، نگهداشت و توسعه نفرات کلیدی دچار ضعف خواهد شد.
اثرات مدیریت استعداد بر عملکرد افراد چه خواهد بود؟
- جذب افراد مناسب: وقتی با مدیریت استعداد، افراد با استعداد واقعی در شغل‌های متناسب با توانمندی و علاقه‌شون قرار می‌گیرند:
- سرعت یادگیری و تطبیق بالاتر می‌رود
- عملکرد در کار روزمره بهبود پیدا می‌کند
- خطاها و اشتباهات کمتر می‌شود
نتیجه: بهره‌وری و کیفیت کار بالا می رود.
- ایجاد انگیزه و تعهد کاری: مدیریت استعداد باعث می‌شود افراد:
- چشم‌انداز شغلی داشته باشند
- احساس ارزشمندی کنند
- در مسیر رشد و پیشرفت قرار بگیرند
نتیجه:افراد درگیرتر، متعهدتر و با انگیزه‌تر کار میکنند.
- افزایش عملکرد در تیم: وقتی افراد مستعد در کنار هم قرار می‌گیرن و درست هدایت و توسعه داده می‌شوند:
• تیم‌ها عملکرد هماهنگ‌تر و کارآمدتری پیدا می‌کند
• مشکلات کاری سریع‌تر حل می‌شود
•تعامل و همکاری بین اعضا بهتر می‌شود
- کاهش فرسودگی شغلی: اگر افراد در نقش هایی که علاقه مند هستند فعالیت کنند و فرصت یادگیری و ارتقا داشته باشند قطعا دچار فرسودگی شغلی نخواهند شد.
- پرورش مدیران میانی: اگر افراد به درستی اموزش ببینند و در جایگاه مناسبی باشند برای نقش های کلیدی هر چه زودتر اماده می‌شوند و انتخاب مدیران میانی فرآیند آسان تری خواهد داشت.
هر سازمانی، به اندازه کیفیت و بهره‌وری آدم‌هایی که درونش هست رشد می‌کند.مدیریت استعداد یعنی دیدنِ ارزش آدم‌ها قبل از این‌که خودشان هم متوجه باشند و فراهم کردن بستری که در ان،آدم‌ها بتوانند هم در مسیر اهداف سازمان رشد کنند و هم مسیر شخصی و حرفه‌ای خودشون رو بسازند.
مدیریت استعداد، فقط برای شرکت‌های بزرگ نیست، حتی در یک تیم ۵ نفره هم می‌شه با شناخت، پرورش و نگهداشت استعدادها، تیمی ساخت که با کمترین منابع، بیشترین بازدهی رو داشته باشد. می توانید در ابین راستا از آموزش های ارغوان مریدی بهترین مدرس منابع انسانی استفاده کنید.
